April 2022: Leathanach don Cheiliúraí
Leathanach don Cheiliúraí
Michael Murtagh PP
Dunleer, Co Louth
An Cúigiú Domhnach
den Charghas • 3 Aibreán 2022
Réamhrá
‘Imigh i síocháin agus ná peaca níos mó,’
Ghlaoigh Íosa arís agus í ag imeacht ón gclós.
Bhí sé ceannaithe aige ar phraghas, bhí a fhios aige.
Clocha croíthe a breithiúna
is gearr go gcuirfeadh siad a bhfuath air.
Ní raibh a bhás féin ach cloch le caitheamh uaidh.
Smaoineamh
Ina eagna, fanann Íosa ciúin ar dtús. Ligeann sé tréimhse machnaimh agus é ag lúbadh síos agus ag scríobh ar an ngaineamh – faoi dhó. Is é seo an t-aon chás a thugtar ar Íosa ag scríobh rud ar bith. Deirtear gur scríobh sé ár bpeacaí ar an deannach nó ar an ngaineamh, peacaí a bheadh nite ar shiúl ag taoide a mhaitheasa fial. Tugann Íosa cuireadh dá éisteoirí ansin scrúdú coinsiasa a dhéanamh. Nuair a bhí siad ag tabhairt a n-aghaidh ar a bpeacaí féin, thit clocha na ndaoradh óna lámha, agus leáigh siad as. Go suntasach, ba iad na daoine scothaosta a bhí i láthair a chuaigh amach ar dtús. Tugann aois leogacht áirithe sa bhreithiúnas agus braistint níos doimhne ar do laige féin. Diúltaíonn an slua, a mbíonn dúil shláintiúil acu le cáineadh de ghnáth, cáineadh nuair a thugann Íosa dúshlán dóibh. Rialaíonn Íosa ansin cáineadh ar a thaobh féin agus tairgeann sé maithiúnas don bhean. Ní ‘grásta saor’ é. Ní maithiúnas é gan tiomantas. ‘Imigh agus ná peacaigh níos mó’ an treoir a thugtar. Is ábhar tromchúiseach é aon pheaca agus toimhdíonn maithiúnas uirísle croí agus an rún chun streachailt le laige daonna. Tar éis dúinn ár bpeacaí a admháil os comhair Dé agus os comhair an phobail, tugtar cuireadh dúinn a admháil go bhfuil an taoide maithiúnais ag scuabadh ár bpeacaí ar shiúl, ag smúdáil agus ag glanadh an pheaca atá scríofa i gaineamh ár mbeatha.
* * *
Domhnach na Pailme Pháis
an Tiarna • 10 Aibreán 2022
Réamhrá
Shroich Mac Dé ceann scríbe a thurais dhaonna ar mhullach chnoic láimh le Iarúsaléim ar an lá seo. Ar shlí amháin táimid ag céiliúradh críochnú, ach ar shlí eile táimid ag céiliúradh tús nua – oscailt geataí na bhFlaitheas dúinn.
Smaoineamh
Osclaíonn Domhnach na Pailme isteach i seachtain atá mar bhuaicphointe Bhliain na hEaglaise agus ina theimpléad do bheatha gach Críostaí. Cuirimid tús le ceiliúradh seachtaine ar liotúirgí atá chomh casta leis an saol féin. Ní hamháin gur athghníomhú nó cuimhneamh ar imeachtaí a tharla na céadta bliain ó shin atá iontu ach ath-bheo ar imeachtaí a théann i bhfeidhm go fóill ar ár saol. Is iad imeachtaí na Seachtaine Naofa imeachtaí aon duine dár saol – go mion. Tá an t-am atá caite i láthair; ath-chur i láthair i scéalta na Seachtaine Naofa seo.
Dhéanfaí dearmad ar bhás foréigneach Íosa murach imeachtaí Dhomhnach Cásca. Is muintir na Cásca sinn; is é bunlíne ár gcreidimh ná go gcreidimid in aiséirí na colainne agus sa bheatha shíoraí. Tá Íosa tar éis dul trí dhoras an bháis agus d’fhág sé ina dhiaig é. Throid sé leis an mbás agus sháraigh sé é agus thug sé deis dúinn déanamh mar an gcéanna.
D’fhéadfadh Domhnach na Pailme féin laethanta glóire an tsaoil a mheabhrú dúinn; na laethanta nuair a cheiliúrtar agus a ndearbhaítear sinn. Is macalla é de na laethanta ar bharr sléibhe nuair a bhíonn an saol go maith agus nuair a aithnítear agus a nglactar leo siúd atá gar agus daor dúinn. Féadfaidh Dé Luain agus Dé Máirt gnáthúlacht cuid mhór den saol a mheabhrú dúinn; na gnáth-laethanta nuair a théann an saol ar aghaidh, craosach de réir a chéile, aineolach ar agus in ainneoin na hionchais atá ag druidim. Cuireann Spy Dé Céadaoin i gcuimhne dúinn na hamanna nuair a mhothaigh muid feall nó ligthe síos ag teaghlach, cairde nó comhghleacaithe nó b’fhéidir ár teipeanna féin ina leith seo. Is lá é chun réaltacht shearbh an dúlra dhaonna a mheabhrú dúinn féin agus chomh gar is atá an feall do chroí aon chaidrimh nó cé chomh lárnach is atá an peaca sa nádúr daonna.
Cuireann an Déardaoin Naofa i gcuimhne dúinn an comhghaol atá againn sa saol. Léiríonn an Eocairist a roinn Críost lena dheisceabail an cairdeas agus an chuideachta a roinn sé leo agus an comaoineach ba mhian leis a roinnt leo agus linn go léir amach anseo. Is minic gurb iad na gnáth-amanna nuair a bhíonn muid le cairde agus le teaghlach na laethanta is sona agus is sásta dár saol.
Léiríonn Aoine an Chéasta gach rud atá dorcha agus olc sa saol. Cuimhnímid ar thréigean Chríost ag a chairde agus a dheisceabail; gníomh foirmiúil na feall ag Iúdás, an cáineadh éagórach; anachain mheabhrach Gethsemane; uafás agus brúidiúlacht na croise sa stíl Rómhánach; mothú na tréigean fiú ag Dia an tAthair agus réaltacht an bháis lasmuigh de bhallaí na cathrach.
Léiríonn an Satharn, dúinne, folús an tsaoil uaireanta; mothúcháin na fuirseachta; aftertaste searbh na teip dealraitheach; an iliomad méala is mó a mhaireann; an feithimh a ídíonn ár gcuid ama luachmhar ar fud an domhain. Léiríonn sé na hamanna idir an dá linn dár saol.
Is sinne agus muintir na Cásca; muintir Rí na hAoine, mar a chuireann na dánta Gaeilge é. Tá crann na beatha curtha in ionad crann an bháis. Chuir Calvary Eden ar ceal. Is é toradh Pháis Chríost blas milis na síoraíochta. Is teimpléad é ár dturas ó Dhomhnach na Pailme go Domhnach Cásca de gach a bhfuil i gceist leis an saol. Ceann scríbe ár dturas; dár n-oilithreacht tríd an mbeatha ní lú ná Bronntanas Cásca bua Chríost agus an Bheatha Shíoraí.
Tá rásaí chapaill Cheltenham beagnach buailte linn arís. De ghnáth bheadh na sluaite as an tír seo ag buaileadh bóthair chuig an fhéile bhliaintiúl seo ach go bhfuil Covid-19 ag bagairt go fóill. Ó am Arkle ar leith bíonn na sluaite faoi dhraíocht ar feadh na seachtaine, ag tnúth go mbeadh capaill agus marcaigh na hÉireann i réim. Samhail an taitneamh agus an t-ardú anama a thugann an fhéile seo dár muintir. Samhail an t-ullmhachán atá i gceist ag traenálaithe, úinéirí, marcaithe, foireann ollmhór ilghnéitheach agus, i gcroí lár an fheachtais, tá réalta na rásaíochta, na capaill. Más mian leo an ghlóir a bhlaiseadh, caithfear an phian a fhulaingt agus an t-ullmhachán a dhéanamh le cúram is díogras.Tá an rud céanna fíor faoi dhúshlán an Charghais.
Chonaic na deisceabail glóir Dé i gClaochlú Íosa. Bhí fhios acu gur duine maith, lách, cineálta, cróga a bhí ann ach thuig siad ar bharr an tsléibhe gurb é Mac Dé agus go raibh glóir Dé á léiriú ní amháin in Íosa ach tré Íosa i gclann Dé uilig. Bheadh gnúis Dé le feiceáilt acu ó seo amach i bhfad níos soiléire i bpearsan Íosa agus ina chuid dea-oibreacha. Chaith Íosa an iomad ama ag guí ar an tsuaimhneas, ag tabhairt aire do na h-easláin, ag tabhairt uchtaigh agus misnigh don chosmhuintir agus ag léiriú dáimh dhlúth leis an dúlra. I rith an Charghais ní mór dúinn ár gcorp, ár n-intinn agus ár n-anam a ullmhú, le cúram is díogras, chun grá Dé a thabhairt faoi deara inár gcroíthe féin, maitheas Dé a fheiceáilt sna daoine a chastar orainn i caitheamh ár saoil, lámh Dé a aimsiú i gcruatán agus i gcora an tsaoil agus aitheantas a thabhairt do ghlóir Dé in iontaisí na cruinne.
* * *
Domhnach Cásca
17 Aibreán 2022
Réamhrá
Inniu déanaimid ceiliúradh ar bhunlíne ár gcreidimh. Creidimid i gcomaoin na naomh, i maithiúnas na bpeacaí, aiséirí an choirp agus an bheatha shíoraí.
Smaoineamh
Bhí beatha agus teagasc agus sampla Chríost ar an imeacht is tábhachtaí i stair an duine. Déantar am féin a thomhas sa mhéid a chuaigh roimhe agus ar gach a tháinig ó shin. Is iad éilimh scéal Chríost na héilimh is radacaí a rinneadh riamh agus éilíonn siad cinneadh, freagra. Níl níos lú ná an méid a nocht Críost dúinne ná Dia i ngrá le gach a chruthaigh sé gur tháinig sé isteach inár riocht daonna, gur ghlac sé ar ár bhfeoil, gur shiúil sé inár mbróga agus gur fhulaing sé agus go bhfuair sé bás mar a dhéanann gach duine. Críost, an chéad-ghin, taispeánann an focal déanta feola dúinn doimhneacht chomhbhá agus mhothúcháin Dé dá mhuintir. Cruthaíonn sé é, mar a bhí, trína ghéar-chreimeadh. Ba cheart don ghrá is cumhachtaí seo freagairt is cumhachtaí a mhúscailt. Tá sé deacair gan a bheith spreagtha go mothúchánach, á n-aistriú ag dráma na beatha agus an ghrá, an fhulaingt agus an bháis.
Is laethanta cuimhneacháin iad laethanta na Cásca seo. Is laethanta buíochais iad. Is iad seo laethanta na Cásca – laethanta áthais. Creidimid agus fógraímid go bhfuil Críost beo, go bhfuil sé éirithe. Creidimid go bhfuil Críost i gcroílár an domhain fós agus gur de chruthaíocht Dé é scéal an domhain, dár dtitim ó ghrásta, den Bhriathar ag glacadh feola san Incarnation, dár saoradh, dár saoradh ó fhulaingt agus ó bhás. agus an aiséirí agus an chruthaithe nua. Is maith a bheith beo mar tá an saol go léir agus an fhulaingt go léir agus fiú an bás féin i lámha Dé. Níl le déanamh againn ach freagairt i gcreideamh agus i ngrá Críostaí, is cuma cé chomh neamhfhoirfe is atá ár bhfreagraí. Fiú ón uaigh, labhraíonn Íosa linn faoi dhóchas. Éiríonn sé as an tuama cloch-shéalaithe chun labhairt linn ar shaol nua, ar chlaochlú agus ar athchruthú. Is cuma cad é ár mothúcháin nó ár n-giúmar geallann Íosa go mbeidh sé in éineacht linn ar ár dturas agus chun sinn a threorú trí thine na fulaingthe, trasna dhroichead an bháis agus isteach i gcomhlíonadh a gheallúint na beatha síoraí. Is é an Dia a gcreidimid ann ná Dia na beatha, Dia atá linn – fiú go deireadh an ama.
Is maith a bheith beo agus iontach ceiliúradh a dhéanamh nuair a chreidimid go bhfuil aistear na beatha fite fuaite le brí agus tábhacht agus go bhfuil an fhulaingt athraithe ó bhonn agus an bás neodraithe. Tá an sting bainte. Trína chuid créachta tá muid leigheasta. Rollaimid an chloch ar ais ónár n-intinn docht agus feicimid na seancheisteanna go léir fillte suas.
I mbás agus aiséirí Íosa bhí bua ag cumhacht agus maitheas Dé ar fhórsaí an uilc agus an bháis agus scriosta agus deoraíochta. Ní raibh sé seo ach a thaispeáint ar bhealach éigin teibí go raibh Dia máistir an bháis chomh maith le bheith ina cruthaitheoir na beatha. Bhí sé chun a thaispeáint nach féidir an fhírinne agus an mhaitheas agus an grá a mhilleadh faoi dheireadh agus gur féidir le Dia agus go dteastaíonn uaidh sinn go léir agus a chruthú go léir a threorú as an mbás go beatha shíoraí.
* * *
An Dara Domhnach den Cháisc
24 Aibreán 2022
Réamhrá
Seoltar amach sinn chun grá agus seirbhís a thabhairt do Chríost an Tiarna, ár dTiarna agus ár nDia, bronntóir na Cásca síocháin, maithiúnas, agus creidimh, ionas go gcreideann muid go mbeadh an bheatha againn, ionas go mbeadh páirt againn in Aiséirí Chríost.
Smaoineamh
Tá trí cinn ag bronntanais Cháisc Chríost dá haspail agus don eaglais luath. Tugann Críost bronntanas na síochána arís agus arís eile do bhuíon eaglasta dheisceabail a bhíonn ag sileadh taobh thiar de dhoirse dúnta. Ag teacht lena urghairí leanúnacha gan eagla a bheith orthu, tairgeann Críost an tsíocháin atá buaite aige i dteas a chatha le fulaingt agus bás. Táimid tar éis a bheith réitithe le Dia agus is féidir linn a bheith faoi shíocháin le Dia anois. Is féidir linn a bheith ar son na síochána le daoine eile nuair a thugaimid urraim dóibh, nuair a ghlacaimid nó nuair a ofrálaimid spiorad an mhaithiúnais, agus is féidir linn a bheith i síocháin linn féin nuair a thagann muid chuig creideamh a thugann treoir agus brí don mhearbhall agus d’fhulaingt an tsaoil. . Is féidir linn agus ba chóir dúinn a bheith ar son na síochána linn féin, le daoine eile, leis an gcomhshaol agus leis an gcruthú. Seo síocháin atá buaite go crua, síocháin nach dtugann an domhan.
Is é spiorad maithiúnas na bpeacaí an eochair chun a bheith ar son na síochána le Dia, le daoine eile agus leat féin. Bhuaigh Críost an maithiúnas seo ar phraghas mór agus ní thagann sé go saor. Táimid, mar a sheoltar na haspail amach, coimisiúnaithe ag an nglaoch agus ag freagrachtaí ár ngeallúintí baiste a d’athnuíomar um Cháisc. Seoltar gach duine ina fhianaise ar spiorad an mhaithiúnais agus ar bhronntanas na síochána trí shampla agus trí ionracas na beatha. Maithtear do mhuintir na Cásca, daoine síochánta, daoine atá cosúil le Críost.
Is deacair é a chreidiúint. Athraítear Tomás an t-amadán go Tomás an creidmheach deiridh, áfach. An té a dhiúltaigh a chreidiúint gan fianaise coirp, atá anois i láthair Chríost éirithe, molann sé Críost mar a Thiarna, agus mar a Dhia. Ní deir aon ráiteas eile an oiread sin faoi Chríost i mbeagán focal. Tá bronntanas an chreidimh bunaithe ar amhras folláin Thomáis agus sa phróiseas tugann sé bua deiridh dúinn ar fad a éiríonn linn a chreidiúint, an chuid is mó den am, gan tairbhe an Chríost aiséirithe a fheiceáil i láthair na huaire.
* * *